Zespół ds. Organizacji Sądownictwa

Przewodniczący: Tomasz Zawiślak (p.o.)

Kontakt mailowy: zespol.ustrojowy@iustitia.pl

Historia zespołu:

Zespół ds. Ustroju Sądów formalnie istnieje od 2008 r., jednak w rzeczywistości podjął działalność dużo wcześniej. Już w okresie, kiedy uchwalano pierwotną wersję obecnego prawa o ustroju sądów powszechnych, w pracach uczestniczyli delegaci „Iustitii”, kierowani przez ówczesnego wiceprezesa (potem członka Zarządu) Tomasza Zborzyńskiego. Zdanie „Iustitii” nie było wówczas jeszcze traktowane należycie, liczebność organizacji była mniejsza, władze nie uznawały jej za reprezentanta środowiska i opinie Stowarzyszenia były nieco lekceważone. Udało się wnieść jedynie kilka poprawek do nowo uchwalanej ustawy.

W późniejszym okresie sprawami u.s.p. zajmował się zespół ds. statusu sędziego, przechodzący różne przekształcenia organizacyjne (jego przewodniczącą była Katarzyna Gonera). Zespół ten m.in. negatywnie zaopiniował obszerną nowelę do u.s.p. opracowaną w czasach rządu PiS (sprawowania funkcji Ministra Sprawiedliwości przez Zbigniewa Ziobrę). Również wtedy opinia „Iustitii” nie została wzięta pod uwagę. Większość argumentów Stowarzyszenia podzielił za to później Trybunał Konstytucyjny, uchylając dwoma wyrokami znaczną część nowelizacji jako niezgodną z Konstytucją. Przedstawiciele „Iustitii” (Anna Korwin-Piotrowska i Wiktor Piber) brali udział w postępowaniu przed TK.

Na początku roku 2008 Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski powołał w ministerstwie zespół ds. opracowania zmian u.s.p. i zaprosił do udziału w nim przedstawicieli „Iustitii”. Zarząd wydelegował Katarzynę Gonerę i Irenę Kamińską (które miały zajmować się sprawami ustrojowymi) oraz wiceprezesa Macieja Strączyńskiego i Waldemara Żurka (zajmować się mieli sprawą wynagrodzeń sędziów). Tak powstał zalążek przyszłego zespołu ds. ustroju sądów. Ministerialny zespół z udziałem przedstawicieli „Iustitii”, kierowany przez podsekretarza stanu Jacka Czaję, pracował do lata 2008 r. i nagle jego prace zostały przerwane. Przedstawicieli „Iustitii” nie zapraszano już do prac zespołu. Zespół ten, jak się okazało wiosną 2009 r., bez naszej wiedzy działał nadal: wtedy właśnie opracowano, również bez wiedzy przedstawicieli środowiska, projekt obecnie lansowanych zmian w u.,s.p., m.in. ocen okresowych pracy sędziów.

W drugiej połowie 2008 r. trwały płacowe protesty sędziów i temat u.s.p., prowadzony bezpośrednio przez Zarząd, sprowadzał się do kwestii płacowych. W listopadzie 2008 r., po wybraniu nowego Zarządu, oficjalnie utworzono Zespół ds. Ustroju Sądów, a jego kierownictwo objęła prezes Irena Kamińska. Zespół początkowo zajmował się kwestią ostatecznego kształtu wynagrodzeń (które, jak wiadomo, ustalono ustawą z marca 2009 r.), a następnie, od kwietnia 2009 r., ujawnionym i ogłoszonym wtedy projektem zmian u.s.p., przygotowanym bez naszego udziału.

Zespół, w składzie zbliżonym już do obecnego, oparł się na wielkiej ankiecie przeprowadzonej w czerwcu 2009 r. wśród sędziów i na jej podstawie przyjął latem 2009 r. stanowisko. Od tego czasu trwają bez przerwy rozmowy na temat u.s.p. Znacznie aktywnie przebiegają one od listopada 2009 r., kiedy to nowo powołany Minister Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski zadeklarował szeroką współpracę ze Stowarzyszeniem w tych kwestiach. Zbiegło się to jednak z dymisją prezes Ireny Kamińskiej i kilku członków Zarządu. Zebranie Delegatów upoważniło do rozmów z ministerstwem pozostałych członków Zarządu, wspieranych przez Zespół. Intensywne rozmowy prowadzone w grudniu 2009 r. przez członków Zarządu i Zespołu (tymczasowo zespołem kierowali Maciej Strączyński i Łukasz Piebiak) z przedstawicielami ministerstwa doprowadziły do podpisania protokołu rozbieżności co do u.s.p.

Po wyborze w lutym 2010 r. nowego Zarządu Zespół ds. Ustroju Sądów pozostał w składzie nieznacznie zmienionym, a jego przewodnictwo z uwagi na fakt, że Zespół przygotowuje rozmowy z Ministerstwem, pozostało przy prezesie „Iustitii”, którym jest obecnie Maciej Strączyński.

Zespół uczestniczył w pracach Okrągłego Stołu dla Wymiaru Sprawiedliwości, którego obrady doprowadziły do wstępnych ustaleń co do powołania konfederacji polskich organizacji prawniczych. Nie był jednak grupą organizującą obrady – istniała ona niezależnie od funkcjonowania zespołu.

W 2011 r. zespół skupiał się na pracach związanych ze zmianą prawa o ustroju sądów powszechnych, przeforsowaną w sierpniu 2011 r. w Sejmie wbrew woli wszystkich środowisk prawniczych (tej, która wprowadzała m. in. oceny okresowe, oddanie powoływanym przez ministra dyrektorom znacznej części władztwa w sądach). Zespół podejmował też działania związane z przeciwstawianiem się likwidacji sądów rejonowych przeprowadzonej przez Jarosława Gowina.

Po 2011 roku zespół opiniował projekty ustaw i rozporządzeń, które dotyczyły ustroju sądownictwa, a jego przedstawiciele reprezentowali „Iustitię” na posiedzeniach komisji sejmowych i senackich z tego zakresu.

Zespół był szczególnie aktywny od 2016 roku, kiedy to władza polityczna zaczęła intensywnie zmieniać ustrój sądownictwa. W ramach prac zespołu przygotowano w tym zakresie wiele opinii.

Obecnie zespół nie posiada przewodniczącego. Osoby  zainteresowane tematyką ustrojową prosimy o kontakt z Zarządem (biuro@iustitia.pl).