Von der Leyen w wywiadzie dla gazetaprawna.pl: Polska nie wypełniła wyroku TSUE. Kary za Izbę Dyscyplinarną wciąż obowiązują

Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej w wywiadzie dla gazetaprawna.pl: Nowa ustawa nie gwarantuje sędziom możliwości kwestionowania statusu innego sędziego bez ryzyka, że zostaną pociągnięci do odpowiedzialności dyscyplinarnej.Tę kwestię należy rozwiązać, aby spełnić warunki przyznania pieniędzy z KP. 

Dodatkowo Ursula von der Leyen:

• Jeśli chodzi o system ETS, chcę powiedzieć jasno: nie planujemy jego zawieszenia.

• Jeśli chodzi o Krajowy Plan Odbudowy, Polska musi wywiązać się z zobowiązań podjętych w celu zreformowania systemu środków dyscyplinarnych.

• Nowe prawo jest ważnym krokiem. Jednak, jak już wspomniałam, z naszej wstępnej oceny wynika, że nowa ustawa nie gwarantuje sędziom możliwości kwestionowania statusu innego sędziego bez ryzyka, że zostaną pociągnięci do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

• Tę kwestię należy rozwiązać, aby spełnić warunki przyznania środków z KPO i umożliwić Komisji uruchomienie pierwszej płatności. Polska musi również w pełni zastosować się do postanowienia Trybunału Sprawiedliwości, co jeszcze nie nastąpiło. W szczególności nie przywrócono do orzekania zawieszonych sędziów i nadal obowiązuje dzienna kara finansowa. Jesteśmy w kontakcie z władzami polskimi w tych kwestiach i zależy nam na znalezieniu rozwiązania.

Opinia Ursuli von der Leyen potwierdza to, co Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia podnosiło już wcześniej w swojej opinii dot. ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw,

Dla przypomnienia najważniejsze zarzuty Iustitii wobec tej ustawy to:

a) ustawa nie rozwiązuje najważniejszego problemu, a mianowicie funkcjonowania nielegalnej Krajowej Rady Sądownictwa i jej udziału w procedurze powoływania sędziów. Nie eliminuje wobec tego systemowej dysfunkcji wadliwych powołań sędziowskich z udziałem Krajowej Rady Sądownictwa, w składzie ukształtowanym na podstawie ustawy zmieniającej z 2017 r. Przeciwnie, ustawa petryfikuje wszystkie patologie związane z politycznym systemem powołań sędziowskich.

b) ustawa wzmacnia pozycję Izby – Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. W jej skład wchodzą jedynie osoby powołane w nielegalnym konkursie. Status obu podmiotów: KRS i IKNiSP został podważony przez ETPCz i TSUE.

c) odnośnie kamieni milowych, jedynie w niewielkim zakresie został spełniony ostatni z nich, nakazujący wzmocnienie praw procesowych stron w postępowaniach dyscyplinarnych.

d) ustawa w miejsce ID SN powołała IOZ SN. Z wielu względów IOZ SN nie jest sądem ustanowionym na podstawie ustawy, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości, a zatem niezawisłym i bezstronnym.

e) procedura weryfikacji, którą nakazuje wprowadzić kamień milowy F1.2 nie może niwelować skutków prawnych zasady skutecznej ochrony sądowej w połączeniu z mechanizmami stosowania prawa UE przez sądy krajowe oraz skutkami postanowień zabezpieczających TSUE. Sędziów dotkniętych dotychczasowymi decyzjami ID SN nie można zmuszać do skorzystania z procedury proponowanej w kamieniu milowym F1.2, tym bardziej że procedura proponowana w Ustawie jest wadliwa i nie spełnia wymogów art. 19 ust. 1. W tym kontekście szczególne wątpliwości budzi art. 9 Ustawy. Brak możliwości stosowania pozostałych mechanizmów prawa UE oraz wyboru sposobu ochrony przez sędziów dotkniętych decyzjami ID SN (w szczególności wobec niespełniania przez procedurę prowadzoną w urzędu standardów europejskiej) naruszałoby samą istotę prawa unii, której częścią jest zasada skutku bezpośredniego i zasada pierwszeństwa prawa UE (opinia TSUE 2/13).

f) wynika z tego, że kamień milowy F1.2 nie może też mieć wpływu na orzeczenia sądów krajowych (SN, sądów powszechnych), które posługując się prawem unijnym w swoich orzeczeniach prawidłowo realizują skutki zasady skutecznej ochrony sądowej bądź postanowienia zabezpieczającego TSUE.

g) ustawa zakazuje sędziom badania z urzędu statusu innego sędziego, który został powołany wadliwie, choć taki obowiązek obciąża każdego sędziego. Za przeprowadzenie badania sędzia odpowiada dyscyplinarnie. Za odmowę orzekania z takim sędzią, przewidziana jest również odpowiedzialność dyscyplinarna. Ustawa wprowadza test bezstronności, który może być inicjowany jedynie przez strony. Jego konstrukcja sprawia, że jest to pozorne narzędzie, nie dające w praktyce możliwości wyeliminowania wadliwie powołanego sędziego ze składu.

całość opinii Iustitii dostęna jest tutaj: https://www.iustitia.pl/http://n.iustitia.pl/wp-content/uploads/2022/07/Opinia_-_ustawa_o_SN_2.pdf

całość wywiadu dostępna tutaj:

https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/8498993,von-der-leyen-wywiad-kpo-kary-tsue.html