Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia udostępnia Państwu opracowanie zmian w obrocie zagranicznym w sprawach cywilnych. Dokument został opracowany został przez sędzię Martę Knotz z Zespołu ds. Prawa Cywilnego. Niniejszy dokument udostępniamy nieodpłatnie na zasadzie licencji Creative Commons – Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne (CC BY-NC). Oznacza to, że wszystkie zainteresowane osoby mogą nieodpłatnie korzystać z tego dokumentu, jednak nie może ten dokument być przeznaczony do celów komercyjnych.
PODSUMOWANIE ISTOTNYCH ZMIAN
W OBROCIE ZAGRANICZNYM W SPRAWACH CYWILNYCH
- Dnia 1 lipca 2022 roku weszło w życie nowe rozporządzenie doręczeniowe:
- rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2020/1784 z dnia 25 listopada 2020 r. dotyczące doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych lub handlowych (wersja przekształcona),
- rozporządzenie ma zastosowanie we wszystkich sprawach, również wszczętych przed jego wejściem w życie i w stosunku do wszystkich państw UE
- link do wyszukiwarki jednostek, informacji krajowych:
Europejski portal e-sprawiedliwość – Doręczanie dokumentów (wersja przekształcona) (europa.eu)
- rozporządzenie zastępuje dotychczasowe formularze dotyczące doręczeń nowymi, link do formularzy:
Doręczanie dokumentów (wersja przekształcona) – formularze | European
e-Justice Portal (europa.eu)
- wprowadza też nowe formularze oprócz dotychczasowych – dotyczące pomocy w ustaleniu adresu, informacji na temat stanu sprawy z wniosku o doręczenie oraz w przedmiocie poprawienia/uzupełnienia wniosku
- rozporządzenie wprowadza możliwość zwrócenia się do organu zagranicznego z prośbą o ustalenie adresu za granicą i jednocześnie nakłada taki obowiązek na polskie sądy udzielania pomocy sądom unijnym w tym zakresie w Polsce,
- rozporządzenie wprowadza możliwość zagranicznego doręczenia elektronicznego (na adres poczty elektronicznej) za zgodą i potwierdzeniem odbiorcy, gdy nasze prawo krajowe zezwala na takie doręczenie,
- 21 rozporządzenia stanowi podstawę prawną obowiązku sądów rejonowych do wykonywania doręczeń pozasądowych (sądy wykonują doręczenia zagraniczne dokumentów mających znaczenie prawne na wniosek np. komorników lub obywateli, również gdy nie toczy się w tym zakresie żadna sprawa sądowa)
- doręczenie przy pomocy u.r.d.e. (kwalifikowanych usług rejestrowanego doręczenia elektronicznego) planowane jest dopiero na przyszłość, obecnie nie funkcjonuje,
- w rozporządzeniu jest mowa o przekazywaniu informacji między sądami w zdecentralizowanym systemie informatycznym – system ten również jeszcze nie istnieje, planowane jest jego uruchomienie w 2025 roku.
- Dnia 1 lipca 2022 weszło też nowe rozporządzenie o dowodach:
- rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2020/1783 z dnia 25 listopada 2020 r. w sprawie współpracy między sądami państw członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych (wersja przekształcona)
- rozporządzenie ma zastosowanie we wszystkich sprawach, również wszczętych przed jego wejściem w życie i w stosunku do wszystkich państw UE z wyjątkiem Danii,
- rozporządzenie zastępuje dotychczasowe formularze dotyczące dowodów nowymi, link do formularzy:
Przeprowadzanie dowodów (wersja przekształcona) – formularze | European e-Justice Portal (europa.eu)
- nowe formularze dotyczą uzupełnienia/poprawienia wniosku, potwierdzenia otrzymania zaliczki, informacji na temat stanu sprawy z wniosku o przeprowadzenie dowodu, wideokonferencji,
- w rozporządzeniu uregulowano kwestię przeprowadzania wideokonferencji międzynarodowych jako podstawowego sposobu przeprowadzania dowodu z przesłuchania osoby, link do informacji o wideokonferencjach w państwach członkowskich
https://e-justice.europa.eu/405/PL/taking_evidence_by_videoconference?clang=pl
- wideokonferencja jako sposób bezpośredniego przeprowadzenia dowodu za granicą wymaga każdorazowo zgody państwa obcego (również w przypadku wideokonferencji bez udziału organu zagranicznego – np. przy rozprawie zdalnej, kiedy przeprowadzamy dowody), o zgodę występujemy na formularzu, przy czym brak odpowiedzi w terminie oznacza udzielenie zgody.
- Dnia 1 lipca 2022 weszła też w życie zmiana rozporządzenia MS w sprawie szczegółowych czynności sądów w sprawach z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego, ale nie w wersji pierwotnej. Nadal pisma w obrocie zagranicznym (poza UE) sądy rejonowe przesyłają za pośrednictwem Prezesa SO. Istotna zmiana dotyczy obowiązku poinformowania adresata, że sąd uznał jego odmowę odbioru korespondencji z uwagi na język za bezzasadną (§43 ust. 5).
- Dnia 1 sierpnia 2022 weszło w życie nowe rozporządzenie 2019/1111 w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawie uprowadzenia dziecka za granicę (wersja przekształcona) – rozporządzenie ma zastosowanie tylko do spraw wszczętych od 1.08.2022 roku.
Aktualizacja z dnia 23 września 2022 roku
- w dniu 8.09.2022 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej udzielając odpowiedzi na polskie pytanie prejudycjalne wyjaśnił w sprawie I C-188/22 wątpliwości co do interpretacji rozporządzenia dowodowego wskazując, iż nie jest wymagana zgoda państwa trzeciego na przeprowadzenie dowodu z zeznań na piśmie osób zamieszkałych za granicą; z uwagi na wskazaną w uzasadnieniu fakultatywność stosowania tego rozporządzenia można założyć, iż również prowadzenie rozpraw zdalnych z udziałem osób zamieszkałych za granicą nie wymaga zgody państwa trzeciego, o ile czynności takie wykonywane są dobrowolnie, bez jakiegokolwiek przymusu.
- Link do orzeczenia:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A62022CO0188&qid=1664278719264
Logo – księga znaku 
