Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”, odpowiadając na propozycję zajęcia stanowiska w przedmiocie zmian, jakie do polskiego ustawodawstwa karnego ma zamiar wprowadzić ustawa nowelizująca Kodeks postępowania karnego oraz kilka innych ustaw, wyraża zaniepokojenie brakiem uwzględnienia zgłaszanych przez Stowarzyszenie uwag i propozycji.
W trakcie trwających kilkanaście miesięcy prac, nasz przedstawiciel zgłaszał w szczególności obawy co do proponowanego kształtu regulacji pomocy prawnej z urzędu. Podzielając jego zdanie, Stowarzyszenie zwraca uwagę, że obecny model postępowania wykształcił system świadczenia pomocy na określonym poziomie. Czynione obecnie próby przebudowy sposobu procedowania nie doprowadzą raczej do zmian w tym zakresie. Rodzi się wobec tego pytanie, czy dostrzegana w projekcie fasadowość instytucji obrońcy i pełnomocnika z urzędu jest dostatecznym uzasadnieniem dla wydatkowania z Budżetu Państwa kwot, których skali, na dodatek nikt – jak dotychczas – nie oszacował.
Zasadnicze obawy budzi także zbyt jednostronna zmiana w zakresie przebudowy kształtu postępowania karnego. Głębokie przeobrażenia, jakim poddany został model postępowania jurysdykcyjnego, nie idą w parze z przebudową funkcjonowania instytucji oskarżyciela publicznego.
Na uzasadniona krytykę zasługują także projektowane zmiany procedury wykroczeniowej. Są one, mówiąc generalnie, niedostosowane do charakteru spraw rozpoznawanych w tym postępowaniu, które zamiast toczyć się szybciej, mogą utknąć w sądzie, zobowiązanym w dalszym ciągu do respektowania zasady prawdy materialnej.
Na szczególną uwagę zasługuje próba ,,wywrócenia” postępowania mandatowego, stanowiącego zasadniczy instrument pozwalający ,,załatwić” ogrom spraw ujawnianych każdego dnia przez Policję i inne służby. Propozycja zmiany przepisu art. 101 k.p.s.w. świadczy o braku wyobraźni projektodawców w tym zakresie.
Przechodząc do przepisów prawa materialnego, z pewnym niepokojem przyjęliśmy propozycję podniesienia granicy przepołowienia, w miejsce jej likwidacji. Możliwości zatrzymania przed bramami sądów spraw drobnych (błahych) upatrujemy bowiem w przebudowie modelu postępowania w przypadku zatrzymania sprawcy na gorącym uczynku.
Odnośnie kwestii szczegółowych, w nauce prawa od wielu lat zgłaszane są postulaty przebudowy instytucji ,,stanu wyższej konieczności”. Wyrażamy wobec tego zaniepokojenie brakiem zmian w kierunku upraktycznienia regulacji zamieszczonej w art. 26 k.k.
Nie wchodząc dalej w szczegóły, projektowane zmiany w zakresie prawa karnego materialnego spostrzegamy jako zbyt powierzchowne. Jako przykład niech służą chociażby przepisy posługujące się w dalszym ciągu pojęciem środka odurzającego, lub brak typu oszustwa procesowego. W prawie wykroczeń zwraca uwagę istniejący w dalszym ciągu brak przepisu pozwalającego wyjaśnić wątpliwości przy ściganiu osób współdziałających w popełnieniu czynu zabronionego, oraz wyraźnego rozgraniczenia (jeżeli taka jest wola ustawodawcy), typu czynu zabronionego stanowiącego przestępstwo i wykroczenia, gdy sprawca znajduje się pod wpływem środka działającego podobnie do alkoholu.
Zespół ds. Karnych
Logo – księga znaku 
