Ewolucja państwa i prawa. Refleksje z roku odbudowy praworządności

PROGRAM

Dzień I, 28 listopada 2024 (czwartek)

9.30-10.00 | Rejestracja

10.00-10.15 | Przywitanie w imieniu organizatorów

10.15-11.15 | Uwagi wstępne – dr hab. Adam Bodnar, Minister Sprawiedliwości

Prowadzenie: dr Anna Materska-Sosnowska, Fundacja im. Stefana Batorego

11.30-13.00 | Panel 1. Proces przywracania praworządności – gdzie jesteśmy rok po?

Zmiany w ustawie o KRS, próby naprawienia sytuacji w Trybunale Konstytucyjnym i dyskusja o tzw. neo-sędziach – czy po roku od rozpoczęcia procesu przywracania praworządności możemy mówić o zawiedzionych nadziejach czy dopiero o początkach trudnej drogi? Dyskusja będzie obejmować bieżący stan reform, ocenę skuteczności wprowadzonych zmian oraz obszary wymagające dalszych działań, a także rolę instytucji międzynarodowych w tym procesie.

• dr hab. Aleksandra Kustra-Rogatka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
• Ewa Łętowska (sędzia Trybunału Konstytucyjnego w latach 2002-2011 i była Rzecznik Praw Obywatelskich)
• Krystian Markiewicz (prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA)
• Maciej Nowicki (prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka)

Prowadzenie: Krzysztof Izdebski (Fundacja im. Stefana Batorego)

14.00-15.30 | Panel 2. Ile populizmu w walce z populizmem?

Odbudowa demokratycznych standardów wymaga proporcjonalnych, jednorazowych środków, które nie będą prowadziły do dalszego naruszania konstytucyjnego i społecznego ładu. Jednocześnie po roku rządów Koalicji 15 października wśród jej najzagorzalszych zwolenników pojawia się przyzwolenie na naruszania tych standardów w imię wyższego dobra. Z drugiej strony, przedstawiciele byłej rządzącej większości odkrywają znaczenie słowa „Konstytucja” oraz stosują retorykę alarmującą o domniemanym zamachu stanu. Jakie zatem są skutki sięgania po populistyczne metody, by zdemontować populistyczny porządek? Czy hipokryzja demokratyczna zostanie z nami na dłużej?

• dr hab. Barbara Brodzińska-Mirowska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika)
• dr hab. Magdalena Góra (Uniwersytet Jagielloński)
• dr Ben Stanley (Uniwersytet SWPS)
• Marek Tejchman („Dziennik Gazeta Prawna”)

Prowadzenie: Małgorzata Szuleka (Helsińska Fundacja Praw Człowieka)

15.45-17.00 | Panel 3. Jak populiści używają systemu ochrony praw człowieka i międzynarodowych instytucji do realizacji własnych celów?

Panel poświęcony będzie analizie sposobów wykorzystywania przez ruchy populistyczne języka praw człowieka oraz struktur międzynarodowych instytucji do wzmacniania własnej pozycji politycznej i legitymizowania swoich działań. Eksperci przyjrzą się manipulacjom w obszarze praw człowieka – od selektywnego przywoływania wyroków sądów międzynarodowych po kreowanie fałszywego obrazu prześladowań politycznych.

• dr Edit Zgut-Przybylska (Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk)
• dr Alain Zysset (Uniwersytet Glasgow)

Prowadzenie: dr Barbara Grabowska-Moroz (CEU Democracy Institute)

Dzień II, 29 listopada 2024 (piątek)

9.30-11.00 | Panel 4: Jak opowiedzieć proces przywracania praworządności?

Niezłomność, bohaterska walka, heroizm vs technokratyczny język prawniczy. Jak mówić o praworządności by nie polaryzować opinii i docierać do obywateli? Jaka jest w tym procesie rola mediów?

• Anna Błaszczak-Banasiak (Amnesty International)
• Paweł Cywiński (Agencja Pacyfika)
• Viktoria Großmann („Süddeutsche Zeitung”)
• Jarosław Gwizdak (Instytut Prawa i Społeczeństwa INPRIS))

Prowadzenie: Małgorzata Szuleka (Helsińska Fundacja Praw Człowieka)

11.30-13.00 | Panel 5. Niezależne instytucje w czasach zmian

Niezależne instytucje charakteryzuje brak ingerencji ze strony władzy politycznej oraz autonomia, która pozwala im skutecznie pełnić swoje funkcje w obronie praworządności. Niezależność zapewniają im m.in. finansowa samodzielność, transparentność działania oraz gwarancje prawne chroniące przed wpływami zewnętrznymi. Jak wzmocnić te fundamenty niezależności, aby skutecznie chronić wartości demokratyczne?

• Olimpia Barańska Małuszek (sędzia Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim)
• Jacek Czaja (sędzia, członek Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji Batorego)
• Monika Florczak-Wątor (Uniwersytet Jagielloński)
• dr Jacek Sokołowski (Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ)

Prowadzenie: Krzysztof Izdebski (Fundacja im. Stefana Batorego)

14.00-15.30 | Panel 6. Polska 2027

Czy po roku działania nowego rządu widać już, w jakich kierunkach będzie rozwijała się polska polityka? Czy w czasie polaryzacji, pop polityki i występujących jeden po drugim kryzysów jest jeszcze przestrzeń na budowanie długoletnich strategii? I na ile w tych dyskusjach jest jeszcze miejsce do prezentowania argumentów opartych na wartościach, takich jak demokracja, prawa człowieka i praworządność?

• Andrzej Bobiński (Polityka Insight)
• Marta Prochwicz (European Council on Foreign Relations Warszawa)
• Karolina Zbytniewska (Euractiv)

Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)

15.30-16.00 Podsumowanie