Jesteśmy niezależnym, apolitycznym i samorządnym stowarzyszeniem polskich sędziów.
Naszą główną misją jest obrona wolności i praw obywatelskich, fundamentu demokratycznej Polski, należącej do Unii Europejskiej.
Działamy od ponad 25 lat, w tym w międzynarodowych organizacjach sędziowskich Skupiamy ponad 3 500 sędziów, najwięcej w Polsce.

Aktualizacja Uniwersalnej Karty Sędziego

MIĘDZYNARODOWE STOWARZYSZENIE SĘDZIÓW

(International Association of Judges - IAJ)

AKTUALIZACJA UNIWERSALNEJ KARTY SĘDZIEGO

Paryż, 6 stycznia 2017 r.

 W latach 1993-1995 poszczególni regionalni członkowie IAJ przyjęli karty statusu sędziego:

 - “Karta Sędziów w Europie" przyjęta przez Europejskie Stowarzyszenie Sędziów w 1993 r.

http://www.iaj-uim.org/iuw/wp-content/uploads/2013/01/Statuto-Giudice-EAJ.pdf

 - “Karta Sędziów Iberoamerykańskich” (Estatuto del Juez iberoamericano) przyjęta w 1995 r. przez Grupę Iberoamerykańską IAJ

http://www.iaj-uim.org/iuw/wp-content/uploads/2013/01/Estatuto-del-juez-iberoamericano.pdf

- “Karta sędziów w Afryce” przyjęta w 1995 r. przez Grupę Afrykańską  IAJ

http://www.iaj-uim.org/iuw/wp-content/uploads/2013/06/Statuto-Giudice-AFR.pdf 

 

 

Kilka lat później, w 1999, po długotrwałych rozważaniach, Centralna Rada IAJ w trakcie spotkania w Tajwanie przyjęła Uniwersalną Kartę Sędziego (zob. załącznik 1).

Obok takich wewnętrznych tekstów IAJ przyjęto również szereg standardów o zasięgu międzynarodowym. Mają one na celu sformułowanie, nie tylko w interesie sędziów i prokuratorów, ale również podsądnych, zbioru praw i obowiązków umożliwiających zachowanie niezależności i bezstronności sądownictwa. 

Miało to miejsce w przypadku następujących dokumentów:

- niektórych tekstów przyjętych w ramach ONZ od 1966, dokładniej Podstawowych zasad niezależności sądownictwa przyjętych w 1985 r.;

http://www.ohchr.org/Documents/Publications/Handouts/Handout4-2.pdf

- Rekomendacji 94/12 Komitetu Rady Europy, opracowanej w 1994 i zaktualizowanej w 2010 r. (Rekomendacja CM/Rec(2010)12 dotycząca sędziów: niezależności, wydajności i obowiązków);

http://www.giacomooberto.com/coe_raccomandazione_2010/coe_rec_2010_12_e.htm

- Europejskiej Karty statusu sędziów, opracowanej przez Radę Europy w 1998 r.;

http://www.advokat-prnjavorac.com/legislation/European_charter_on_the_statute_for_judges.pdf

- rozmaitych opinii Rady Konsultacyjnej Sędziów Europejskich wydawanych od 2001 r., w szczególności tzw. “Magna carta sędziów europejskich,” będącej kompilacją wyżej opisanych opinii, opracowanej w 2010 r.;

https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&Ref=CCJE-MC(2010)3&Language=lanPolish&Ver=original&Site=&BackColorInternet=DBDCF2&BackColorIntranet=FDC864&BackColorLogged=FDC864&direct=true

- zasady Bangalore dotyczące postępowania sędziów (2002) oraz uchwała 2006/23 Rady Ekonomicznej i Społecznej Narodów Zjednoczonych; 

http://www.unodc.org/pdf/crime/corruption/judicial_group/Bangalore_principles.pdf

https://www.unodc.org/pdf/corruption/corruption_judicial_res_e.pdf

- raport Komisji Weneckiej w sprawie niezależności systemu sądownictwa (studium nr 494/2008)

http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2010)004-e

- rekomendacje kijowskie w sprawie niezależności sądownictwa w Europie Wschodniej, przyjęte w 2010 r.; 

http://www.osce.org/odihr/KyivRec

- opinie Europejskiej Sieci Rad Sądowniczych.

http://www.encj.eu/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=24&Itemid=98&lang=fr 

Inne stowarzyszenia, takie jak Stowarzyszenie Sędziów Wspólnoty Narodów również przyjęły standardy ukierunkowane na zapewnienie niezależności sądownictwa (w szczególności “Deklaracja Victoria Falls” z 1994 r. lub statut sędziów Wspólnoty z 2013 r.).

Od 1999 r., po przyjęciu w Tajwanie Karty Uniwersalnej, IAJ pracuje nad określeniem minimalnych standardów niezależności sędziowskiej. 

Tak było w szczególności w przypadku Pierwszej Komisji Badawczej, która po 2000 roku przestudiowała następujące tematy:

http://www.iaj-uim.org/document-author/1-study-commission-status-of-the-judiciary/

- Relacje między efektywnym zarządzaniem sądami i wymierzaniem sprawiedliwości przez niezawisłych sędziów. - 2015

– Media, również społecznościowe, na sali sądowej i ich wpływ na niezawisłość sędziowską i prawidłowe zarządzanie wymiarem sprawiedliwości - 2014

– Niezależność sędziów jako strażników międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka - 2013

– specjalizacja sędziowska - 2012

–  Fizyczne, strukturalne i ekonomiczne warunki niezależności sędziowskiej - 2011

– kryteria oceny niezależności sędziowskiej (uzupełnienie) - 2010

– kryteria oceny niezależności sędziowskiej - 2009

– relacja między władzą wykonawczą i sądowniczą w społeczeństwie demokratycznym - 2008

– dostęp do wymiaru sprawiedliwości - 2007

– spójność powoływania i oceny sędziów z niezawisłością sędziowską - 2006

– ekonomia, jurysdykcja i niezależność - 2005

– zasady etyczne dla sędziów, ich stosowanie i przestrzeganie- 2004

– Najwyższa Rada  Sądownicza i analogiczne ciała w systemach sądowniczych - 2003

– Powoływanie i rola prezesów sądów - 2001

– niezależność poszczególnych sędziów w ramach własnej organizacji - 2000

 

Oprócz tego poszczególne Grupy Regionalne, a także Rada Centralna IAJ przyjęły szereg rezolucji, które poprzez odwoływanie się do tego rodzaju standardów krok po kroku stworzyły kompilację zasad charakterystycznych dla naszej organizacji.

W trakcie spotkania w Foz do Iguaçu w 2014 Rada Centralna IAJ zaakceptowała propozycję Komitetu Prezydialnego, by uaktualnić Kartę przyjętą w Tajwanie w 1999.

W trakcie spotkania w Barcelonie stworzono grupę roboczą, której zadaniem było przygotowanie projektu nowej Karty.

Składa się ona z:

- Christophe REGNARD, Prezesa IAJ (Francja), Przewodniczącego grupy roboczej

- Giacomo OBERTO, Sekretarza Generalnego IAJ (Włochy)

- Janja ROBLEK (Słowenia)

- Julie DUTIL (Kanada)

- Alyson DUNCAN (USA)

- Walter BARONE (Brazylia)

- Mario MORALES (Puerto Rico)

- Marie Odile THIAKANE (Senegal)

- Scheik KONE (Mali)

W pracach uczestniczył również Günter WORATSCH, Honorowy Prezes IAJ (Austria), zarazem Prezes Rady Honorowych Prezesów.

Projekt karty był omawiany w ramach grupy roboczej w czasie spotkania w Mexico City w październiku 2016, w celu umożliwienia dyskusji w ramach Grup Regionalnych w trakcie ich wiosennych spotkań w 2017 r.

Dyskusja i akceptacja propozycji grupy roboczej mogą również zostać przeprowadzone w czerwcu 2017 r. przez Komitet Prezydialny.

Formalne przyjęcie może nastąpić w trakcie dorocznego spotkania Rady Centralnej jesienią 2017 r.

 

NOWA MIĘDZYNARODOWA KARTA STATUSU SĘDZIÓW

WSTĘP

 “Nie ma wolności bez rozdziału władzy sądowniczej od władzy ustawodawczej i wykonawczej” pisał Monteskiusz w swoim “Duchu praw.”

W latach 1870-tych pozostający pod dużym wpływem filozofii Monteskiusza słynny amerykański mąż stanu i prawnik Alexander Hamilton scharakteryzował w artykule nr 78 dzieła “Federalista albo nowa Konstytucja” pozycję władzy sądowniczej w odniesieniu do pozostałych władz uderzającymi słowami: “Ktokolwiek  z uwagą rozważa poszczególne władze, musi dostrzec, iż w rządzie, w którym są one oddzielone od siebie, władza sądownicza z samej natury swoich funkcji będzie zawsze najmniej niebezpieczną dla praw politycznych określonych w Konstytucji, gdyż ma najmniejsze możliwości, by je zakłócać bądź naruszać. (…) Władza sądownicza jest bez porównania najsłabszą spośród trzech władz; Nie może nigdy skutecznie zaatakować żadnej z dwóch pozostałych; dlatego należy dokładać wszelkich możliwych starań, by umożliwić jej obronę przed atakami

Istotną  częścią państwa prawa jest bez wątpienia niezależność władzy sądowniczej.

Dlatego też konieczna jest konsolidacja tej władzy jako gwarancji ochrony praw obywatelskich przed atakami ze strony państwa i innych szczególnych grup interesów.

Fundamentalne zasady związane z niezależnością sądownictwa zostały wprowadzone od 1985 r. przez ONZ. Wyznaczono specjalnego referenta odpowiedzialnego za zapewnienie przestrzegania tych standardów i ich dalszy rozwój w interesie obywateli.

Organizacje międzynarodowe o zasięgu regionalnym, w szczególności Rada Europy, również w ostatnich latach wprowadziła szereg standardów.

Mając na uwadze, że w wykonywaniu ich obowiązków prawnych rola sędziów jest kluczowa dla ochrony praw człowieka i podstawowych wolności” oraz “w celu promocji niezawisłości sędziowskiej, która jest koniecznym warunkiem rządów prawa, niezbędnym dla bezstronności sędziów i funkcjonowania systemu sądownictwa,” Rada Europy, w preambule Rekomendacji 2010/12 dotyczącej niezależności, wydajności i obowiązków sędziów, podkreśliła, że  “niezależność sądownictwa zabezpiecza dla każdej osoby prawo do sprawiedliwego procesu i dlatego nie stanowi przywileju sędziów, tylko gwarancję respektowania praw człowieka i podstawowych wolności, co przekłada się na zaufanie obywateli do wymiaru sprawiedliwości”.

Pomimo użyteczności tego zbioru zasad ochronnych, organizacje takie jak Międzynarodowe Stowarzyszenie Sędziów powinny promować własne zasady i zabiegać o nadanie im wiążącego charakteru na skalę globalną, a także przykładać wagę do rozwoju takich standardów w celu zapewnienia sędziom i prokuratorom szerszych gwarancji.

Po przyjęciu kart regionalnych w latach 1993-1995, w 1999 r. w Tajwanie IAJ jednogłośnie przyjęto Uniwersalną Kartę Statusu Sędziów.

Od tego czasu pojawiło się wiele kwestii, które nie mogły być rozważane w tamtym czasie. Przykładowo dotyczy to kwestii etyki i deontologii, które pojawiły się na bazie wzrostu uzasadnionych żądań obywateli, a zarazem będących rezultatem rozwoju koncepcji bezstronności.

Dotyczy to również kwestii komunikacji, w świecie, który jest coraz bardziej otwarty i “połączony”. Wreszcie, w kontekście trudnej sytuacji ekonomicznej, dotyczy to także kwestii budżetowych, a także wynagrodzeń sędziów i ich obciążenia pracą.

W ramach swoich prac Pierwsza Komisja Badawcza  IAJ zajmowała się również innymi zagadnieniami. Wyniki tych prac powinny zostać uwzględnione w treści Karty.

W tym szczególnym momencie, w którym w wielu krajach prawa wymiaru sprawiedliwości są zagrożone, atakuje się sędziów, obwinia prokuratorów, niezbędna staje się aktualizacja Uniwersalnej Karty Statusu Sędziów przyjętej w 1999 r.

Na podstawie projektu z 2014 r., po długich dyskusjach, początkowo w ramach wyznaczonej grupy roboczej, następnie w ramach Grup Regionalnych i wreszcie w ramach Rady Centralnej, jednogłośnie uchwalono następującą Kartę, zawierającą minimalne wymagane gwarancje.

 Lista stowarzyszeń - sygnatariuszy:

 

ARTYKUŁ 1 – ZASADY OGÓLNE

Sądownictwo jako gwarant rządów prawa jest jedną z trzech władz w każdym demokratycznym państwie.

Sędziowie w ramach swojej pracy zapewniają prawo każdego obywatela do sprawiedliwego procesu. Popierają prawo jednostek do sprawiedliwej i publicznej rozprawy przeprowadzonej w rozsądnym terminie przed bezstronnym trybunałem ustanowionym przez prawo, w celu ustalenia ich praw i obowiązków cywilnych bądź weryfikacji jakichkolwiek ciążących na nich zarzutów karnych.

Niezawisłość sędziowska jest niezbędna dla zapewnienia bezstronnego wymiaru sprawiedliwości w ramach obowiązującego prawa. Jest niepodzielna. Nie jest prerogatywą ani przywilejem ustanowionym dla osobistej korzyści sędziów, ale służy rządom prawa i interesom każdej osoby, która żąda i oczekuje bezstronnej sprawiedliwości.

Wszelkie instytucje i organy władzy, zarówno narodowe, jak i międzynarodowe mają obowiązek poszanowania, ochrony i obrony tej niezawisłości.

 

ARTYKUŁ 2 – NIEZALEŻNOŚĆ ZEWNĘTRZNA

Artykuł 2-1 – Gwarancja niezawisłości w akcie prawnym najwyższego rzędu

Niezawisłość sędziowska powinna być zagwarantowana w Konstytucji lub na najwyższym możliwym poziomie prawnym.

Status sędziego powinien być zagwarantowany przez prawo tworzące i chroniące urząd sędziego, który jest prawdziwie i efektywnie niezależny od pozostałych władz państwowych.

Sędzia jako uosobienie urzędu sędziego musi mieć możliwość wykonywania władzy sądowniczej w sposób wolny od nacisków socjalnych, ekonomicznych i politycznych, a także niezależnie od innych sędziów i administracji wymiaru sprawiedliwości.

 

Artykuł 2-2 – Pewność urzędu

Sędziowie – raz wybrani lub powołani – posiadają gwarancję sprawowania urzędu do czasu obowiązkowego przejścia w stan spoczynku lub upływu okresu ich mandatu.

Sędzia musi być powołany bez ograniczeń czasowych. Jeżeli jakikolwiek system prawny przewidywałby powołanie sędziego na czas określony, powinno się to dokonywać jedynie na warunkach wcześniej określonych, z gwarancją zapewnienia niezawisłości sędziowskiej.

Żaden sędzia nie może być przeniesiony na inne stanowisko ani awansowany bez swojej zgody.

Sędzia nie może zostać przeniesiony, zawieszony ani usunięty ze stanowiska bez podstawy prawnej i tylko w wyniku postępowania dyscyplinarnego, zapewnieniem prawa do obrony i zasady kontradyktoryjności.

Jakakolwiek zmiana w zakresie obligatoryjnego przejścia w stan spoczynku nie może działać z mocą wsteczną.

 

Artykuł 2-3 – Rada Sądownicza

W celu ochrony niezawisłości sędziowskiej należy ustanowić Radę Sądowniczą lub inne podobne ciało, za wyjątkiem krajów, w których niezależność sądów jest tradycyjnie zapewniona w inny sposób.

Rada Sądownicza musi być zupełnie niezależna od innych władz państwowych.

Musi się składać w większości z sędziów wybranych przez innych sędziów, zgodnie z procedurami gwarantującymi ich jak najszerszą reprezentację.

Rada Sądownicza może mieć członków, którzy nie są sędziami, w celu zapewnienia reprezentacji różnorodności społeczeństwa. By uniknąć podejrzeń, tacy członkowie nie mogą być politykami. Muszą mieć takie same kwalifikacje w zakresie uczciwości, niezależności, bezstronności i umiejętności co sędziowie. Członkiem Rady Sądowniczej nie może być żaden urzędujący członek rządu ani parlamentarzysta.

Rada Sądownicza musi być wyposażona w najszersze uprawnienia w zakresie rekrutacji, szkolenia, powoływania, awansów i postępowań dyscyplinarnych sędziów. 

Należy zapewnić tryb konsultacji pozostałych władz państwowych z Radą we wszystkich kwestiach dotyczących statusu i etyki sędziów, jak również kwestiach dotyczących rocznego budżetu sądów oraz rozdziału środków między sądy, a także w zakresie organizacji, funkcjonowania i wizerunku publicznego instytucji wymiaru sprawiedliwości.

 

Artykuł 2-4 – Środki dla wymiaru sprawiedliwości                   

Pozostałe władze państwowe muszą zapewnić wymiarowi sprawiedliwości niezbędne środki dla prawidłowego wypełniania swoich funkcji.

Sędziowie muszą mieć możliwość uczestnictwa lub wypowiadania się w odniesieniu do decyzji podejmowanych w zakresie budżetu sądownictwa oraz środków materialnych i osobowych przeznaczonych na potrzeby sądów.

 

Artykuł 2-5 – Ochrona sędziego i poszanowanie wyroków                

Sędzia musi być objęty ustawową ochroną na wypadek gróźb i ataków, które mogą zostać wymierzone w niego/nią w związku z pełnioną funkcją.

Państwo musi zapewnić fizyczne bezpieczeństwo sędziego oraz jego/jej rodziny.  Państwo powinno wprowadzić środki ochrony w celu zapewnienia spokoju narad sędziowskich.   

Należy unikać wszelkiej krytyki wyroków, która może naruszać niezawisłość sędziowską lub  podważać zaufanie publiczne do instytucji wymiaru sprawiedliwości. W razie takich pomówień należy wdrożyć odpowiednie mechanizmy w celu wszczęcia procesów sądowych i zapewnienia właściwej ochrony zainteresowanych sędziów.

 

ARTYKUŁ 3 – NIEZALEŻNOŚĆ WEWNĘTRZNA

Artykuł 3-1: Podległość sędziego prawu   

W trakcie pełnienia swoich obowiązków służbowych sędzia podlega jedynie prawu i musi brać pod uwagę jedynie prawo.

Hierarchiczna struktura sądownictwa w sensie podległości sędziów prezesom sądów lub sądom wyższej instancji w zakresie procesu podejmowania decyzji sędziowskich, poza korektą decyzji opisaną poniżej (zob. Artykuł 3.2), stanowiłaby pogwałcenie zasady niezawisłości sędziowskiej.

 

Artykuł 3-2 – Autonomia osobista

Niedopuszczalny jest jakikolwiek wpływ, nacisk, groźba lub interwencja, bezpośrednia czy pośrednia, ze strony jakiegokolwiek organu władzy.

Powyższy zakaz wydawania sędziom rozkazów lub instrukcji jakiegokolwiek rodzaju nie odnosi się do sądów wyższej instancji uchylających wyroki sądów niższej instancji zgodnie z obowiązującymi przepisami proceduralnymi.

 

Artykuł 3 – Zarządzanie sądami

Przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji wpływającej na wykonywanie obowiązków sędziowskich należy przeprowadzić konsultacje z przedstawicielami sędziów.

Z uwagi na fakt, iż zarządzanie sądem może mieć wpływ na niezawisłość sędziowską, powinno ono być powierzone przede wszystkim sędziom.

Sędziowie odpowiadają za swoje działania i powinni rozpowszechniać wśród obywateli wszelkie użyteczne informacje dotyczące funkcjonowania sądownictwa.

 

Artykuł 3-4 – Przydział spraw            

Przydział spraw powinien być dokonywany na podstawie obiektywnych zasad, wcześniej ustalonych i podanych do wiadomości sędziów. Wszelkie decyzje dotyczące przydziału spraw powinny być podejmowane w sposób przejrzysty i weryfikowalny.

Nie powinno się odbierać sędziemu danej sprawy bez ważnych przyczyn. Ocena takich przyczyn musi się odbywać na podstawie decyzji organu należącego do sądownictwa, na podstawie kryteriów obiektywnych, wcześniej ustalonych prawnie i według przejrzystej procedury.

 

Artykuł 3-5 – Wolność wypowiedzi i prawo zrzeszania się

Sędziowie, podobnie jak wszyscy inni obywatele, mają prawo do wolności wypowiedzi. Jednakże, korzystając z tego prawa, winni wykazywać się powściągliwością i zawsze zachowywać się w sposób odpowiedni do godności sprawowanego urzędu, bezstronności i niezależności sądownictwa.

Prawo sędziego do przynależności do profesjonalnego stowarzyszenia jest niezbędne dla zapewnienia sędziom prawa do konsultacji, zwłaszcza z zakresie stosowania dotyczących ich zasad, etycznych i innych, jak również środków wymierzania sprawiedliwości, a także w celu zapewnienia im możliwości obrony swoich prawnych interesów i niezależności.

 

ARTYKUŁ 4 – REKRUTACJA I SZKOLENIE

Artykuł 4-1: Rekrutacja

Rekrutacja lub wybór sędziów powinny się odbywać jedynie na podstawie kryteriów obiektywnych zapewniających odpowiedni poziom umiejętności zawodowych; muszą być dokonywane przez organ opisany w Artykule 2.3.

Wybór musi być dokonywany niezależnie od płci, pochodzenia etnicznego lub społecznego, opinii filozoficznych i politycznych, jak również przekonań religijnych.

 

Artykuł 4-2: Szkolenie

Szkolenie początkowe i ustawiczne, jak długo zapewniają niezawisłość sędziowską, jak również dobrą jakość i wydajność systemu sądownictwa, stanowią prawo i obowiązek sędziego. Powinny być organizowane pod nadzorem sądownictwa. Szkolenie ustawiczne nie powinno stanowić formy zintegrowanej oceny sędziego.

 

ARTYKUŁ 5 – POWOŁYWANIE, AWANS I OCENA 

Artykuł 5-1 – Powoływanie

Każdy wybór i powołanie sędziego powinny być dokonywane w oparciu o obiektywne i przejrzyste kryteria oparte na ocenie kwalifikacji zawodowych. 

Wybór powinien być dokonywany przez niezależne ciało zdefiniowane w Artykule 2-3 niniejszej Karty, lub podobny organ.

 

Artykuł 5-2 – Awans

W sytuacjach, gdy awans sędziego nie jest oparty na starszeństwie, powinien być oparty wyłącznie na podstawie wartości i wiedzy merytorycznej zweryfikowanych w trakcie wykonywania obowiązków sędziowskich poprzez obiektywną i kontradyktoryjną ocenę.

Decyzje co do awansów powinny być ogłaszane w ramach przejrzystych procedur przewidzianych przez prawo i sformułowanych przez ciało określone w Artykule 2-3 niniejszej Karty, na podstawie propozycji zainteresowanego sędziego lub za jego/jej zgodą. Sędzia, którego wniosek o awans został odrzucony, powinien mieć możliwość zakwestionowania tej decyzji.  

 

Artykuł 5-3 – Ocena

Ocena musi być dokonywana przede wszystkim pod kątem jakości i oparta na kryteriach merytorycznych, jak również umiejętnościach profesjonalnych, osobistych i społecznych danego sędziego; awans na stanowiska administracyjne powinien opierać się na kompetencjach zarządczych sędziego.

Ocena powinna być oparta na obiektywnych, wcześniej upublicznionych kryteriach. Procedura oceny musi uwzględniać zaangażowanie zainteresowanego sędziego, który musi mieć prawo zakwestionowania decyzji przed niezależnym organem.

W żadnych okolicznościach ocena sędziów nie może być dokonywana na podstawie wydawanych przez nich wyroków.

 

ARTYKUŁ 6 – ETYKA

Artykuł 6-1 – Zasady ogólne

W każdych okolicznościach sędziowie powinni kierować się zasadami etycznymi.

Zasady takie, dotyczące zarówno obowiązków służbowych, jak i zachowania, powinny wyróżniać sędziów i stanowić część ich szkolenia.

Zasady te powinny zostać sprecyzowane w kodeksach etyki sędziowskiej, stanowiących podstawę zaufania publicznego do sędziów i sądownictwa. Sędziowie powinni pełnić wiodącą rolę w tworzeniu takich kodeksów.

 

Artykuł 6-2 – Bezstronność, godność, niekompatybilność, wstrzemięźliwość

W wykonywaniu swoich obowiązków sędziowie muszą być bezstronni i muszą tak być postrzegani.

Sędzia musi wykonywać swoje obowiązki z powściągliwością i dbałością o godność sądu  i wszystkich uczestników postępowania.

Sędzia musi powstrzymać się od jakichkolwiek zachowań lub sformułowań, które mogą podważyć zaufanie do jego/jej bezstronności i niezależności.

 

Artykuł 6-3 – Wydajność               

Sędzia musi skrupulatnie i wydajnie wykonywać swoje obowiązki bez zbędnych opóźnień.

 

Artykuł 6-4 – Zajęcia zewnętrzne

Sędzia nie może sprawować żadnej innej funkcji, czy to publicznej czy prywatnej, płatnej lub bezpłatnej, która nie koresponduje w pełni z obowiązkami i statusem sędziego.

On/ona musi unikać jakiegokolwiek możliwego konfliktu interesów.

Sędzia nie może być nominowany do pełnienia funkcji zewnętrznych bez swojej zgody.

 

Art. 6-5 – Możliwość zwrócenia się do niezależnego organu o wsparcie

Gdy sędziowie uważają, że zagrożona jest ich niezawisłość, powinni mieć możliwość zwrócenia się o wsparcie do niezależnego organu, najlepiej opisanego w Artykule 2-3 niniejszej Karty, posiadającego środki pozwalające na zbadanie faktów i zapewnienie sędziemu pomocy i wsparcia.

Sędziowie powinni mieć możliwość uzyskania porady w zakresie etyki ze strony podmiotu w obrębie sądownictwa.

 

ARTYKUŁ 7 – DYSCYPLINA

Artykuł 7-1 – Postępowanie dyscyplinarne

Stosowanie środków sądowych i dyscyplinarnych w stosunku do sędziów powinno być zorganizowane w taki sposób, by nie naruszać niezawisłości sędziego i z naciskiem na względy obiektywne i relewantne.

Postępowania dyscyplinarne powinny być prowadzone przez niezależne organy składające się w większości z sędziów lub organy podobnego rodzaju.

Za wyjątkiem przypadków złej woli lub rażącego niedbalstwa stwierdzonych prawomocnym wyrokiem, nie można kierować przeciw sędziemu postępowania dyscyplinarnego w wyniku interpretacji prawa lub oceny faktów czy dowodów dokonanych przez niego/nią w celu rozstrzygnięcia sprawy.

Postępowania dyscyplinarne powinny się odbywać zgodnie z zasadami prawidłowego procesu. Sędzia musi mieć prawo dostępu do postępowania i prawo do pomocy adwokata lub innego sędziego. Wyroki dyscyplinarne muszą zawierać uzasadnienie i być zaskarżalne do niezależnego organu.

Postępowanie dyscyplinarne przeciwko sędziemu może zostać wszczęte tylko na podstawie uprzednio istniejących przepisów prawa i zgodnie z wcześniej ustaloną procedurą. Kary dyscyplinarne powinny być proporcjonalne.

 

Artykuł 7-2 – Odpowiedzialność cywilna i karna

Postępowanie cywilne, w krajach, w których jest dozwolone, oraz postępowanie karne, włącznie z aresztowaniem, skierowane przeciwko sędziemu, mogą być dopuszczalne tylko w sytuacjach, gdy nie narusza to jego/jej niezawisłości.

Korekta błędów orzeczniczych powinna się odbywać w drodze odpowiedniego systemu instancji odwoławczych. Wszelkie roszczenia odszkodowawcze związane z innego rodzaju błędami związanymi z zarządzaniem sądownictwem powinny być dopuszczalne jedynie przeciwko państwu.

Nie jest właściwym narażanie sędziego w związku z wykonywaniem jego funkcji sędziowskiej na jakąkolwiek odpowiedzialność osobistą, nawet w drodze regresu ze strony państwa, za wyjątkiem przypadków umyślnego zaniedbania.

 

 

ARTYKUŁ 8 – WYNAGRODZENIE, OCHRONA SOCJALNA I STAN SPOCZYNKU

Artykuł 8 – 1 – Wynagrodzenie

Sędzia powinien otrzymywać wynagrodzenie wystarczające dla zapewnienia rzeczywistej niezależności ekonomicznej, a pośrednio również jego/jej godności, bezstronności i niezależności.

Wynagrodzenie nie może być zależne od wyników pracy sędziego i nie może być obniżane w czasie jego służby sędziowskiej.

Zasady wynagradzania sędziów powinny być ustalone w akcie prawnym możliwie najwyższej rangi.

Artykuł 8-2 – Ochrona socjalna

Sędziowie w ramach swoich obowiązków służbowych powinni mieć zagwarantowane ustawowo uprawnienia związane z ryzykami socjalnymi takimi jak choroba, macierzyństwo, inwalidztwo, podeszły wiek i śmierć.

Artykuł 8-3 – Stan spoczynku

Sędzia ma prawo do przejścia w stan spoczynku z rentą lub emeryturą zgodną z jego/jej kategorią zawodową.

Po przejściu w stan spoczynku sędzia nie powinien mieć zakazu wykonywania innego zawodu prawniczego tylko z tego powodu, że wcześniej był sędzią.

 

ARTYKUŁ 9 – ZAKRES ZASTOSOWANIA KARTY

Artykuł 9-1 – Zastosowanie do wszystkich osób wykonujących funkcje sędziowskie

Niniejsza Karta ma zastosowanie do wszystkich osób wykonujących funkcje sędziowskie, również sędziów nieprofesjonalnych.

 

Artykuł 9-2 – Zastosowanie do prokuratorów

W krajach, w których prokuratorzy stanowią część sądownictwa, powyższe zasady odnoszą się mutatis mutandis również do tych prokuratorów.

 

Artykuł 9-3 – Niezależność prokuratorów           

Niezależność prokuratorów – która jest kluczowa dla rządów prawa – musi być zagwarantowana prawnie, na najwyższym możliwym poziomie, w sposób analogiczny do sędziów.

Komunikaty

Media