Jesteśmy niezależnym, apolitycznym i samorządnym stowarzyszeniem polskich sędziów.
Naszą główną misją jest obrona wolności i praw obywatelskich, fundamentu demokratycznej Polski, należącej do Unii Europejskiej.
Działamy od ponad 25 lat, w tym w międzynarodowych organizacjach sędziowskich Skupiamy ponad 3 500 sędziów, najwięcej w Polsce.

Uchwała Zgromadzenia Przedstawicieli Sędziów Okręgu Sądu Okręgowego w Lublinie podjęta w dniu 30 maja 2008 r.

     My, Sędziowie Rzeczypospolitej Polskiej, kierowani troską o dobro wymiaru sprawiedliwości i godność stanu sędziowskiego w demokratycznym państwie prawnym za bardzo ważne uważamy zintensyfikowanie prac legislacyjnych nad modelem drogi kariery zawodowej sędziów, opracowania jasnych, czytelnych i obiektywnych kryteriów awansu, pozyskiwania i zatrzymywania najlepszych sędziów dla zagwarantowania obywatelom prawa do rzetelnego procesu w myśl art. 47 ust. 2 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia spraw w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd, zgodnie z art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Niezbędnym dla zapewnienia spranego funkcjonowania sądownictwa uważamy również podjęcie zdecydowanych działań w kierunku skrócenia i usprawnienia procedur nominacyjnych. Kilkunastomiesięczne w istocie oczekiwanie na nominację sędziowską nie sprzyja napływowi młodych zdolnych prawników do zawodu, jak również sprawia, że owa procedura przedłuża się ponad rozsądną miarę.

     Przypominamy, że jesteśmy jedyną grupą zawodową, której Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej gwarantuje wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu i zakresowi powierzonych obowiązków, co ma podkreślać naszą pozycję ustrojową. Artykuł 178 ust. 2 został do niej wprowadzony, dlatego że decyzje, co do uposażeń sędziów podejmują przedstawiciele dwóch pozostałych władz.

     W świetle przepisów Konstytucji wynagrodzenia sędziów są ważnym elementem ustrojowej pozycji trzeciej władzy i muszą być postrzegane w kontekście szeroko rozumianego dobra wymiaru sprawiedliwości. Płace sędziów kształtują zasadniczo ich status materialny i wspomagają gwarancję niezależności, minimalizując uleganie jakimkolwiek naciskom na decyzje orzecznicze. Nie można zatem ignorować związków między sędziowską niezawisłością a ekonomiczną pozycją sędziów.

     Pomimo gwarancji konstytucyjnych władza sądownicza jest najsłabszą z władz. Zbyt duże uprawnienia władzy wykonawczej wobec sadownictwa powszechnego, w tym, co do sposobu i zakresu finansowania oraz brak jednolitej reprezentacji tej władzy sprawia, ze pozycja polskiego wymiaru sprawiedliwości na tle pozostałych dwóch władz, a mianowicie ustawodawczej i wykonawczej, jest bardzo skromna. Niskie zarobki w powiązaniu z nałożonymi na nas niezwykle ostrymi ograniczeniami mogą się dodatkowo przyczynić do upadku etosu tego zawodu i odpływu opłacanych zawodów prawniczych.

     Pomimo stawiania nam wysokich wymagań zawodowych i etycznych nie wolno nam podejmować dodatkowego zatrudnienia (z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku dydaktycznym, naukowo- dydaktycznym lub naukowym w łącznym wymiarze nie przekraczającym pełnego wymiar czasu pracy pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach, jeżeli wykonywanie tego zatrudnienia nie przeszkadza w pełnieniu obowiązków sędziego), należeć do związków zawodowych oraz prowadzić działalności publicznej (ale tylko takiej, która jest nie do pogodzenia z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów), nie mamy prawa do strajku, nie zasiadamy w Komisji Trójstronnej, nie możemy być tez członkami partii politycznych, co powoduje, że stanowiąc kręgosłup Państwa, całkowicie pozbawieni jesteśmy realnego wpływu na regulowanie naszej sytuacji, zarówno ustrojowej , jak i materialnej.

     Podkreślić należy, iż na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat wprowadzono w Polsce zmiany legislacyjne zmierzające do zredukowania kompetencji samorządu sędziowskiego na rzecz władzy wykonawczej, a także osłabiające ustawowe gwarancje niezawisłości wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Równolegle ze zmianami w zakresie władzy wykonawczej i ustawodawczej dochodzi do naruszenia tych gwarancji, poprzez niezapełnienie sędziom wynagrodzeń odpowiadających godności urzędu.

     Wynagrodzenia sędziowskie ustalane są w sposób całkowicie sztuczny oraz dowolny w oderwaniu od realiów gospodarczych i zależą z jednej strony od ustalenia wysokości kwoty bazowej w ustawie budżetowej, a więc są zależne od władzy ustawodawczej, a praktycznie od władzy wykonawczej (rządu i głównie ministra finansów) z drugiej strony zaś od ustalenia mnożników, to jest wielokrotności kwoty bazowej, co również zależy od władzy wykonawczej (prezydenta i premiera, który udziela kontrasygnaty).

     Wynagrodzenia te powinny być corocznie waloryzowane proporcjonalnie do średnich dochodów w kraju, tymczasem od lat albo waloryzowane nie są wcale, albo są podnoszone w sposób symboliczny, nieadekwatny do poprawiającej się sytuacji gospodarczej. W istocie, w stosunku do średniego wynagrodzenia w kraju wynagrodzenia sędziów są przez cały czas obniżane i obecnie osiągnęły najniższy poziom od czasu obalenia w Polsce komunizmu oraz należą do najniższych w Unii Europejskiej. Trudno jest bowiem uznać, że tegoroczna waloryzacja kwoty bazowej o niespełna 35 złotych, co powoduje, że sędzia sądu rejonowego otrzymał około 90 złotych netto podwyżki inflacyjnej, jest kwotą zapewniającą godny poziom życia, adekwatny do pełnionego urzędu, zakresu obowiązków i ciężaru odpowiedzialności. Kwota ta uznawana przez nas za obraźliwą, jest odbierana, jako lekceważenie naszego środowiska I konstytucji przez pozostałe władze.

     O patologii w kształtowaniu naszych wynagrodzeń świadczyć mogą chociażby ostatnie doniesienia prasowe, gdzie wskazywano, że w branży budowlanej płace w pierwszym kwartale tego roku, w odniesieniu do pierwszego kwartału ubiegłego roku wzrosły o około 17%. Porównanie tych płac z naszym „godnym" wynagrodzeniem jest wręcz żenujące. To z kolei nie tylko powoduje frustrację i osłabia nasz autorytet, ale może też stać się przyczyną zapaści wymiaru sprawiedliwości.

     Godnym uwagi jest także i to, że  kwietniu bieżącego roku przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło blisko 3.138 złotych i według przewidywań analityków w grudniu przeciętna płaca w przedsiębiorstwach może przekroczyć 3.500 złotych, co też ma swoją wymowę.

     Wysokość naszego wynagrodzenia winna wynikać z jego odniesienia do względnie niezależnego miernika ekonomicznego kształtowanego przez rynek. Powinno zależeć więc od kondycji gospodarki, czyli być powiązane ze średnim wynagrodzeniem w gospodarce narodowej, którego winno być wielokrotnością, gdyż w przeciwnym razie zawód sędziego nie będzie ukoronowaniem kariery prawniczej dopóty, dopóki wynagrodzenia sędziowskie będą zależeć od kwoty bazowej ustalanej przez władzę wykonawczą i ustawodawczą. Wtedy też zarobki sędziów nie zależałyby od dobrej woli polityków zwiększających lub nie kwotę bazową, tylko zmieniałyby się automatycznie.

     System wynagradzania sędziów jest poza powyższym nielogiczny, niespójny i niesprawiedliwy, o czym świadczy chociażby odmienny od sędziów sądów powszechnych system wynagradzania sędziów administracyjnych, którzy po otrzymaniu nominacji na stanowisko podstawowego szczebla sądownictwa administracyjnego osiągają od razu najwyższy pułap hierarchii płacowej. Wskazać tu należy, że więcej zarabiają od nich tylko sędziowie Sądu Najwyższego i to też nie zawsze, ponieważ część sędziów pracujących na podstawowym szczeblu sądownictwa administracyjnego ma uposażenie równe sędziom Sądu Najwyższego.

     Tak więc w pełni solidaryzując się z działaniami podejmowanymi w powyższym zakresie przez Krajową Radę Sądownictwa, Stowarzyszenie Sędziów Polskich IUSTITIA oraz spontanicznymi inicjatywami podejmowanymi przez sędziów skupionych wokół internetowego Forum dla Sędziów Rzeczypospolitej Polskiej domagamy się:

wprowadzenia w ustawie - Prawo o ustroju sądów powszechnych (a właściwie przywrócenia odebranego nam) zapisu mającego obowiązywać od dnia 1 stycznia 2009 roku, że wynagrodzenia sędziów sądów powszechnych stanowią wielokrotność średniego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za ostatni kwartał roku poprzedniego, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego;

wprowadzenia w ustawie - Prawo o ustroju sądów powszechnych zapisu, że powyższego sposobu kształtowania wynagrodzeń nie można zmieniać ustawą budżetową;

zrezygnowania z planów zniesienia tzw. awansu poziomego sędziów sądów rejonowych i okręgowych, który ma wejść w życie od 1 lipca 2008 roku na mocy uchwalonych już zmian w u.s.p. i przyjęcia klarownej praktyki przyznawania tego awansu bez przewlekania postępowania;

niezwłocznego zatwierdzenia przez Prezesa Rady Ministrów proponowanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej nowelizacji rozporządzenia z dnia 6 maja 2003 roku w sprawie stawek podstawowych wynagrodzenia zasadniczego sędziów sądów powszechnych, asesorów i aplikantów oraz stawek dodatku funkcyjnego sędziów (Dz. U. nr 83, poz. 761 - z późniejszymi zmianami), mocą której wzrosłaby od dnia 1 lipca 2008 roku wielokrotność kwoty bazowej;

odejścia od powiązania wynagrodzeń innych grup zawodowych z wynagrodzeniami sędziów sądów powszechnych;

podjęcia działań mających na celu zapewnienie bieżącego dopływu kadr orzeczniczych do sądów podstawowego szczebla.

     Uważamy, że nasze środowisko jest lekceważone przez władzę ustawodawczą i wykonawczą, jak też pozbawiane w zakresie wynagrodzeń, praw już pierwotnie nam przyznanych. Wyraem tego jest dowolne kształtowanie naszych wynagrodzeń, począwszy od 1991 roku, polegające w końcowym efekcie na odejściu od przyjętej w 1989 roku zasady naliczania naszych wynagrodzeń w oparciu o przeciętne wynagrodzenie w sferze produkcji materialnej, jak również zmniejszenie wysokości stawek awansowych (w pierwszej z 10% na 7% i w drugiej z 25% na 15%). Ostatnio podejmowane są też próby odejścia od przyznanego nam już, a mającego obowiązywać od 1 lipca 2008 roku awansu poziomego.

     Kolejny brak reakcji na postulaty środowiska sędziowskiego może doprowadzić do szerokiej i niekontrolowanej akcji protestacyjnej, która może odbić się szerokim echem poza granicami naszego kraju. Już teraz poza składaniem pozwów, w których sędziowie domagają się podwyższenia zarobków, sędziowie w dochodzeniu do swoich praw zwrócili soę o pomoc do międzynarodowych organizacji sędziowskich  prawniczych rozsyłając drogą mailową tysiące petycji. Efektem tych działań stało się podjęcie w dniu 24 maja 2008 roku w Turku (Finlandia) przez Europejskie Stowarzyszenie Sędziów rezolucji popierającej nasze żądania i wyrażającej zaniepokojenie niezapełnieniem standardów niezawisłość władzy sądowniczej przez władze ustawodawczą i wykonawczą, również w wymiarze ekonomicznym.

     Podkreślić końcowo wypada, iż sędziowie, podobnie jak i wszyscy obywatele naszego kraju, mają prawo do wypoczynku, do bycia z rodziną i rozwijania swoich zainteresowań. Z tych naturalnych jak by się wydawało przywilejów często musimy rezygnować, będąc przytłoczonymi nawałem pracy, poświęcając swój czas wolny na czytanie akt spraw, przygotowywanie się do rozpraw, pisanie orzeczeń i ich uzasadnień, czy też pełniąc dyżury, za które nie otrzymujemy dodatkowego wynagrodzenia i czego nikt nie chce dostrzec.

      Nasz czas pracy określony w art. 83 u.s.p. wymiarem naszych obowiązków, niejednokrotnie z powyższych względów znacznie przekracza czterdziestogodzinny tydzień pracy zagwarantowany ustawowo innym pracownikom, z czego w końcu możemy zacząć korzystać czując się zwolnionymi ze świadczenia pracy ponad ten wymiar, skoro traktowani jesteśmy przez pozostałe dwie władze jak typowi, niskiej rangi urzędnicy.

                                                                                       Przewodniczący Zgromadzenia

                                                                                              Krzysztof Wojtaszek

                                                                                          Prezes Sądu Okręgowego

 

Do wiadomości:

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

Prezes Rady Ministrów

Marszałek Sejmu

Marszałek Senatu

Minister Sprawiedliwości

Minister Finansów

Krajowa Rada Sądownictwa

Prezes Trybunału Konstytucyjnego

Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego

Prezesi Sądów Apelacyjnych i Okręgowych

Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA

 

Komunikaty

Media