Jesteśmy niezależnym, apolitycznym i samorządnym stowarzyszeniem polskich sędziów.
Naszą główną misją jest obrona wolności i praw obywatelskich, fundamentu demokratycznej Polski, należącej do Unii Europejskiej.
Działamy od ponad 25 lat, w tym w międzynarodowych organizacjach sędziowskich Skupiamy ponad 3 500 sędziów, najwięcej w Polsce.

Uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Okręgu Sądu Okręgowego w Zamościu z dnia 9 marca 2012 r. w przedmiocie proponowanych zmian w strukturze sądownictwa w Polsce

Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Okręgowego w Zamościu w związku z projektem Ministerstwa Sprawiedliwości przewidującym zniesienie 116 sądów rejonowych wyraża sprzeciw wobec tych planów, a zwłaszcza zlikwidowania Sądów Rejonowych w obszarze jego właściwości.

Zgodnie z przedstawionym projektem Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie zniesienia niektórych sądów rejonowych, utworzenia sądów apelacyjnych, sądów okręgowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości, w obszarze właściwości Sądu Okręgowego w Zamościu mają być zniesione: Sąd Rejonowy w Hrubieszowie, Sąd Rejonowy w Janowie Lubelskim i Sąd Rejonowy w Krasnymstawie. Na wstępie podkreślić należy, iż projektowana likwidacja obejmuje jednostki bardzo dobrze wywiązujące się z nałożonych obowiązków orzeczniczych i prawidłowo zarządzane.

Zastrzeżenia budzi sposób przygotowania i wdrażania projektu znoszenia sądów rejonowych a mianowicie: zaniechania rzeczywistych konsultacji społecznych, braku pełnego uzasadnienia projektu, pominięcia znacznych nakładów ponoszonych przez społeczności lokalne oraz budżet państwa na modernizację obiektów znoszonych sądów, pominięcia względów organizacyjnych, demograficznych i geograficznych, zniszczenia utrwalonej historycznie i społecznie struktury sądownictwa.

Przyjęcie jako jedynego kryterium zniesienia sądów liczby etatów sędziowskich (według aktualnej wersji projektu rozporządzenia jest to 12 etatów, bez szczegółowego wyjaśnienia, dlaczego przyjęto akurat taki poziom), przy całkowitym pominięciu sposobu zarządzania, obciążenia i sprawności postępowania nie poprawi funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Proponowane zmiany wiązać się będą ze znacznymi utrudnieniami organizacyjnymi.

Ponadto kryterium efektywności, które powołane jest w uzasadnieniu projektu, jako główna przesłanka likwidacji niektórych sądów i przyłączania ich do sąsiednich jednostek, w przeważającej mierze dotyczy sądów o zbliżonej efektywności działania (biorąc pod uwagę dane statystyczne odnośnie wpływu spraw i załatwień), a więc połączenie takich sądów pozostanie bez jakiegokolwiek wpływu na zwiększenie sprawności działania utworzonej w ten sposób jednostki. W przypadku znoszonych sądów rejonowych w tutejszym okręgu nie będzie możliwe zrealizowanie założeń poczynionych przy opracowaniu projektu, dotyczących wielkości wydziałów sądu. Aktualna obsada znoszonych sądów nie pozwoli na utworzenie czterech wydziałów zamiejscowych (karnego, cywilnego, ksiąg wieczystych oraz rodzinnego i nieletnich) z co najmniej pięcioma etatami sędziowskimi w każdym, co czyni możliwym faktyczne zlikwidowanie znoszonych sądów w ich dotychczasowych siedzibach.

Zaakcentować należy obawy, iż znoszenie sądów i tworzenie w ich miejsce wydziałów zamiejscowych prowadzić będzie do regularnego przenoszenia sędziów z miasta do miasta, „w ramach tego samego sądu". Takie działanie stanowić będzie ewidentne ominięcie przepisów Konstytucji RP oraz Prawa o ustroju sądów powszechnych, zakazujących przenoszenia sędziów bez ich zgody.

Przepis art. 180 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zakazuje przenoszenia sędziów z sądu do sądu bez zaistnienia ściśle określonych w ustawie warunków. Jest to jedna z podstawowych gwarancji niezawisłości. Przypomnieć należy, że już w 2009 r. Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z Konstytucją przepisy ustawy zmieniającej Prawo o ustroju sądów powszechnych, które pozwalały na delegowanie sędziów bez ich zgody do innych sądów.

Należy podkreślić, iż przedstawiony obecnie do zaopiniowania projekt rozporządzenia nie zawiera wyraźnego określenia, jakie faktycznie wydziały zamiejscowe zostaną utworzone w siedzibie znoszonego sądu. W przypadku, gdyby pozostać miały wszystkie wydziały znoszonego sądu, brak jest uzasadnienia faktycznego i ekonomicznego.

Jakkolwiek projektodawca odszedł w uzasadnieniu projektu od argumentu o oszczędnościach, podkreślić wprost należy, iż proponowane rozwiązanie wiązać się będzie z koniecznością poniesienia znacznych kosztów finansowych i społecznych.

Będą to koszty nie tylko związane z roszczeniami przenoszonych bez ich zgody sędziów, czy wynikające z konieczności wymiany tablic, pieczęci, urządzeń ewidencyjnych, ale również koszty stałe tj. dojazdów dotyczących przewożenia dokumentacji pomiędzy wydziałami zamiejscowymi i jednostką macierzystą.

Proponowane rozwiązania (znoszenie sądów rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości) budzą także poważne wątpliwości co do ich zgodności z Konstytucją RP, co znalazło wyraz we wniosku Krajowej Rady Sądownictwa skierowanym do Trybunału Konstytucyjnego, dotyczącym art. 1 pkt 13 ustawy z 18.08.2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 203, poz. 1192) w zakresie dotyczącym nowego brzmienia art. 20 Prawa o ustroju sądów powszechnych. Przede wszystkim wątpliwości budzi czy upoważnienie Ministra Sprawiedliwości do tworzenia i znoszenia sądów oraz ustalania ich siedzib i obszarów właściwości w drodze rozporządzenia jest zgodne z art. 176 ust. 2 w związku z art. 180 ust. 1, 2 i 5 Konstytucji RP, a także z art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 4.11.1950 r.

Z uwagi na zakres powyższego wniosku, zwracamy się do Krajowej Rady Sądownictwa o wystąpienie z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP art. 20 ustawy o ustroju sądów powszechnych w brzmieniu także sprzed nowelizacji z dnia 18.08.2011 r.

Mając na uwadze akcentowane wątpliwości co do zgodności projektowanych zmian z przepisami Konstytucji RP, zasadnym jest więc apel o zawieszenie prac nad rozporządzeniem do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez Trybunał Konstytucyjny.

Zwracamy się do Pana Prezesa Sądu Okręgowego w Zamościu o przekazanie treści niniejszej uchwały do Prezydenta RP, Marszałka Sejmu, Premiera, Ministra Sprawiedliwości, I Prezesa Sądu Najwyższego oraz Krajowej Rady Sądownictwa.

Komunikaty

Media