Jesteśmy niezależnym, apolitycznym i samorządnym stowarzyszeniem polskich sędziów.
Naszą główną misją jest obrona wolności i praw obywatelskich, fundamentu demokratycznej Polski, należącej do Unii Europejskiej.
Działamy od ponad 25 lat, w tym w międzynarodowych organizacjach sędziowskich Skupiamy ponad 3 500 sędziów, najwięcej w Polsce.

List Prezesa MEDEL do Ministra Sprawiedliwości

Prezes stowarzyszenia MEDEL (Magistrats Europees pour la Democratie Et la Liberte - Europejscy Sędziowie i Prokuratorzy na rzecz Demokracji i Wolności), Antonio Cluny z Portugalii, wystosował w imieniu Stowarzyszenia list do Ministra Sprawiedliwości RP Marka Biernackiego w sprawie sytuacji w polskim sądownictwie, w szczególności sytuacji sędziów, którzy zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2013 r. uznali się za nieuprawnionych do orzekania w wyniku nieprawidłowych przeniesień do innych sądów.

MEDEL, federacja kilkudziesięciu stowarzyszeń sędziów i prokuratorów z całej Europy (z Polski członkami MEDEL są Stowarzyszenie Sędziów Polskich "Iustitia" i Stowarzyszenie Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej) jest organizacją regularnie zabierającą głos we wszystkich sprawach związanych z niezawisłością sędziów i niezależnością władzy sądowniczej.

Poniżej przedstawiamy treść listu.

                                                        Pan Marek Biernacki,

                                                       Minister Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej

 

     MEDEL wraz z Unią Europejską, Radą Europy i Organizacją Narodów Zjednoczonych zawsze podkreśla kluczową rolę niezależnej władzy sądowniczej jako niezbędną gwarancję promocji fundamentalnych praw i podstawowych wolności wszystkich obywateli. Prawo do rzetelnego procesu sądowego przed niezawisłym i bezstronnym sądem, zapewnione ustawą, jest jednym z najważniejszych praw człowieka w demokratycznym państwie. Obowiązkiem rządu każdego demokratycznego kraju jest zorganizowanie systemu sądownictwa w sposób gwarantujący każdemu dostęp do wymiaru sprawiedliwości.

      W świetle tego, MEDEL jest głęboko zaniepokojone sytuacją sądownictwa w Polsce. Można dostrzec, że działania Ministerstwa Sprawiedliwości zostały prawdopodobnie podjęte bez poszanowania zasad podziału władzy, Konstytucji i ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych. Jednym ze skutków poważnej zmiany struktury sądów w Polsce było to, że setki sędziów musiał być przeniesionych na stanowiska w innych sądach. Prawo wymaga, aby zostało to dokonane przez Ministra Sprawiedliwości. Jednak nie zrobił on tego osobiście, lecz postanowił, że dokonają tego jego zastępcy. Sędzia, który został przeniesiony na inne miejsce, uznał to za naruszenie prawa i skierował sprawę do Sądu Najwyższego. Uchwałą z sierpnia 2013 r. (powinno być z lipca, omyłka autora pisma) polski Sąd Najwyższy orzekł, że Minister Sprawiedliwości nie jest uprawniony do przekazywania innej osobie swojej wyłącznej kompetencji do przenoszenia sędziów i tym samym dokonane przeniesienie sędziego było nieważne.

     Decyzja ta, podjęta przez najwyższy organ prawny w Polsce ma ogromny wpływ na polski wymiar sprawiedliwości. Uzasadnienie decyzji Sądu Najwyższego było w istocie oparte nie na szczególnych okolicznościach badanego przypadku, ale na generalnych uwagach na temat prawa i ograniczeń kompetencji Ministra Sprawiedliwości jest więc oczywiste, że sędziowie w całym kraju, którzy są w takiej samej sytuacji jak wnioskujący, uznali, iż rozumowanie powyższe stosuje się również w ich przypadkach. Bez przydzielenia do właściwego sądu sędzia nie może prowadzić spraw. To dlatego teraz prawie stu sędziów czuje się zmuszonych do powstrzymania się od wykonywania ich władzy sądowniczej, ponieważ nie są do tego odpowiednio uprawnieni. Istnieje już wiele orzeczeń stwierdzających nieważność orzeczeń wydawanych przez nich dlatego tylko, że sędziowie niższej instancji nie zostali odpowiednio przydzieleni do sądu.

     W tej sytuacji jesteśmy bardzo zaniepokojeni faktem, że Minister Sprawiedliwości, ewidentnie próbując przekonać Sąd Najwyższy, aby w przyszłości wydał inne orzeczenie, powstrzymuje się od zwykłej organizacyjnej czynności podpisania decyzji o przenoszeniu na nowo, ale tym razem przez Ministra Sprawiedliwości osobiście. Ten krok przyczyniłby się do wyeliminowania wszelkiej niepewności w sprawach, które nadal oczekują na orzeczenia sądów oraz w żaden sposób nie przeszkadzałby w ocenie czynności sądowych już dokonanych w innych sprawach, co do których można podnosić, że w świetle orzeczenia Sądu Najwyższego rzeczywiście pewne pytania muszą pozostać aktualne.

      Skutki tej strategii Ministerstwa Sprawiedliwości są bardzo poważne, a dotykają w pierwszej kolejności i przede wszystkim ludzi, którzy szukają sprawiedliwości w sądach. Wiele osób mieszkających na obszarach właściwości licznych sądów nie ma dostępu do wymiaru sprawiedliwości, gdyż sędziowie, którzy byliby właściwe do rozpoznania ich spraw, nie zostali odpowiednio przeniesieni do sądów. Sprowadza się to do zablokowania ochrony prawnej i narusza podstawowe funkcje państwa prawa. MEDEL uważa, że tę sytuację należy jak najszybciej zakończyć.

     Dodatkowo, w czasach ograniczania środków na sądownictwo, kiedy czynione są wszelkie starania, aby spróbować zwiększyć efektywność wymiaru sprawiedliwości, zaś państwo nie posiada środków pieniężnych nawet na automatyczną waloryzację płac sędziów - choć jest ona zapisana w prawie - jest trudne do zaakceptowania, że Ministerstwu Sprawiedliwości nie przeszkadza fakt, iż setki sędziów jest wyłączonych z funkcji orzeczniczych przez całe miesiące, co prowadzi do poważnego, niespotykanego i całkowicie bezużytecznego marnowania zdolności pracowniczych sędziów.

     Sąd Najwyższy ma za zadanie nie tylko wydawać wiążące orzeczenia w konkretnych sprawach. Jako Sąd Najwyższy ma także wyznaczać wytyczne dla sądownictwa, nawet jeśli z przyczyn formalnych nie są one wiążące w innych indywidualnych przypadkach, jeśli tylko to niezbędne do utrzymania stabilnego stosowania prawa i spójności systemu prawnego. Inne organy państwa muszą należycie uwzględniać również tę funkcję Sądu Najwyższego.

     Na koniec, co jest niemniej ważne, sytuacja prawna setek sędziów musi zostać jak najszybciej wyjaśniona przez powołanie ich w odpowiedni sposób, nie zaś przez poddawanie ich coraz większym naciskom bez niepodważalnego przypisania ich do konkretnego sądu.

     Dlatego MEDEL apeluje do Ministra Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej, by wreszcie podjął wszelkie właściwe kroki w celu jak najszybszego rozwiązania tej trudnej sytuacji i aby powstrzymał się w przyszłości od stosowania niedopuszczalnych nacisków na sędziów.

     Dlatego też MEDEL uważa, że Minister Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej powinien podjął wszelkie właściwe kroki w celu jak najszybszego rozwiązania tej trudnej sytuacji.



podpisano

António Cluny

Prezes MEDEL

21 listopada 2013 r.

 

A oto oryginalna treść listu.

Komunikaty

Media